Παγκόσμια Ημέρα βιβλίου: Τρεις συγγραφείς με αυτισμό μας "μιλούν" μέσα από τα βιβλία τους

Αποτελεί μια γενική παραδοχή το γεγονός ότι στην πλειοψηφία μας οι άνθρωποι νιώθουμε άβολα όταν επιχειρούμε να μιλήσουμε για τους εαυτούς μας. Δεν είναι εύκολη υπόθεση η έκθεση μπροστά στο ευρύ κοινό. Μια τέτοια απόφαση αυτοπροσδιορισμού κι έκφρασης των προσωπικών ιδεών και σκέψεων φαίνεται ακόμη πιο δύσκολη όταν σου έχει φορεθεί μια «ταμπέλα». Χρειάζεται πολλή προσπάθεια για να καταφέρει κάποιος να επικοινωνήσει με τον κόσμο, όντας χαρακτηρισμένος «διαφορετικός».

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου παρουσιάζουμε και προτείνουμε παρακάτω τρία βιβλία ατόμων διαγνωσθέντων με αυτισμό που έκαναν το αδύνατο δυνατό, πηγαίνοντας κόντρα στα οποιαδήποτε κοινωνικά στερεότυπα, που δεν τους επέτρεπαν να εκφραστούν και να «λάμψουν» με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Οι άνθρωποι αυτοί μέσα από την τέχνη της συγγραφής μάς προσφέρουν απλόχερα μια πολύτιμη γνώσεη σε σχέση με τον αυτισμό και χτίζουν μια γέφυρα που μας οδηγεί σε έναν καινούργιο κόσμο γεμάτο εκπλήξεις.

Γιατί χοροπηδώ

από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο

Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού

Το «Γιατί χοροπηδώ» αποτελεί μετάφραση του βιβλίου του Naoki Higashida, ενός αγοριού από την Ιαπωνία που διαγνώσθηκε με αυτισμό. Ο Naoki μέσα από το βιβλίο του (το έγραψε σε ηλικία μόλις δεκατριών χρονών) μας περιγράφει με παραστατικό τρόπο τι σημαίνει κάποιος να είναι αυτιστικός.

Ο αυτισμός του Naoki είναι τόσο σοβαρός που καθιστά την προφορική επικοινωνία σχεδόν αδύνατη. Χάρη στην δασκάλα του και στην επιμονή του, έμαθε να σχηματίζει λέξεις σε έναν πίνακα με το αλφάβητο. Με τη συγκεκριμένη μέθοδο έμαθε να επικοινωνεί με τους άλλους και κατάφερε να συνθέσει ποιήματα και βιβλία με ιστορίες. Με τον ίδιο τρόπο έγραψε και το βιβλίο «Γιατί χοροπηδώ», στο οποίο απαντά στην ουσία σε 58 ερωτήματα για το τι σημαίνει να είσαι αυτιστικός. Μέσα από τις απαντήσεις του εξηγούνται διάφορες συμπεριφορές ατόμων με αυτισμό που στα μάτια μας μπορεί να μοιάζουν μυστήριες (π.χ. γιατί κάνουν στερεοτυπικές κινήσεις, γιατί δεν κοιτούν στα μάτια τον συνομιλητή τους κ.α.).

«Δεν είμαι πάντα εντελώς σίγουρος τι κάνουν τα χέρια και τα πόδια μου… είναι λες και τα άκρα μου είναι η γλιστερή ουρά μιας γοργόνας. Όταν χοροπηδώ, είναι λες και τα συναισθήματα μου κινούνται προς τα επάνω, προς τον ουρανό… αυτό με κάνει να νιώθω τόσο, μα τόσο ωραία. Οι άνθρωποι με αυτισμό αντιδρούν σωματικά στα συναισθήματα της χαράς και της θλίψης. Έτσι, όταν συμβαίνει κάτι που με επηρεάζει συναισθηματικά, το σώμα μου παγώνει, σαν να το έχει χτυπήσει κεραυνός».

Ράντισε μου τη σιωπή με ήχο

Από τις Εκδόσεις Θύρα

Σπάζοντας το κέλυφος του αυτισμού

Ο Μιχάλης μεγαλώνει φυσιολογικά μέχρι την ηλικία των δυόμιση ετών, οπότε εντελώς ξαφνικά αποδιοργανώνεται τελείως, με αποτέλεσμα να χάσει την ομιλία του και την επικοινωνία του με το περιβάλλον και να απομονωθεί. Σύντομα έρχεται η διάγνωση του: Βαρύς αυτισμός. Μετά από διαρκή και σκληρή δουλειά με μια ομάδα θεραπευτών ο Μιχάλης μαθαίνει να γράφει σε ηλικία οχτώ χρονών. Η κατάκτηση της γραφής είναι ένα σπουδαίο επίτευγμα για τον ίδιο, που του ανοίγει μια πόρτα προς τον κόσμο.Ο Μιχάλης, ένας νέος άνθρωπος με πλούσιο εσωτερικό κόσμο, ποιητικότητα και ανθρωπιά, μέσα από το βιβλίο του μας μιλά ανοιχτά για τον αυτισμό του, εκφράζει τα συναισθήματά του, τις σκέψεις και τις ιδέες του, αλλά και τις αγωνίες του, εξηγεί τις περίεργες συμπεριφορές του και την αδυναμία του να λειτουργήσει «φυσιολογικά» με τον τρόπο που ορίζεται από την κοινωνία.

Στο βιβλίο πέρα από τα κείμενα του Μιχάλη, η μητέρα του μας καταθέτει με ειλικρίνεια τις σκέψεις και τις εμπειρίες της, όντας γονέας ενός παιδιού με αυτισμό. Οι σελίδες του βιβλίου «Ράντισε μου τη σιωπή με ήχο», γραμμένες από τον ίδιο τον Μιχάλη, συγκινούν, προβληματίζουν, συναρπάζουν.

Συγγραφείς: Λάουρα Μελετοπούλου (ψυχολόγος), Μιχάλης Κούμπας

«Θύελλα ανείπωτων λέξεων... Ανοίγω τα βλέφαρα της ζωής και βροντοφωνάζω... Ωραία μου ζωή ακολουθώ το ανέβασμα στα ουράνια...»

Ο Αυτοκράτορας είμαι εγώ

από τις Εκδόσεις Στίξις

Ένα παιδί με αυτισμό αφηγείται

Πρόκειται για μια αληθινή ιστορία, όπου ο συγγραφέας, ένα παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ, μας ταξιδεύει στην παιδική του ηλικία, από τα τέσσερα έως τα δεκαοκτώ του χρόνια. Ο Ζιλιέν Ουγκό Σιλβέστρ Οριό, με τη βοήθεια της μητέρας του (συγγραφέας), κατάφερε να γίνει «αυτοκράτορας» του εαυτού του και να μοιραστεί μαζί μας όλα όσα βίωσε ως παιδί, όντας διαφορετικό. Μας περιγράφει τις αγωνίες, τις φοβίες, τις εμμονές, την άρνησή του να μιλήσει, την επιθυμία του να γίνει κάποιος άλλος. Μας αποκαλύπτει πώς έβλεπε τον «παράλογο» κόσμο μας και τον ατέρμονο αγώνα του πρώτα απ’ όλα ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό και ύστερα απέναντι στους άλλους.

Στο βιβλίο εκτός των άλλων η μητέρα του Ζιλιέν καταθέτει τη δική της συμπυκνωμένη μαρτυρία, παραδεχόμενη ότι ακόμη και η ίδια μέσα από τη γραφή του γιου της ανακαλύπτει καινούργια πράγματα, που δεν είχε αντιληφθεί σε σχέση με τον αυτισμό του.

«Είμαι η μηχανή, είμαι το καρουζέλ. Η Γη γυρίζει μέσα μου κι εγώ μέσα σ’ αυτήν. Επιτέλους! Κάτι συμβαίνει! Εμείς οι δύο είμαστε ένα.

Δεν ξέρω να κάνω τους άλλους να γελούν, επειδή έρχομαι από τα βάθη ενός χαμένου κόσμου που δεν θα ξαναβρώ ποτέ. Ό,τι μου έχει απομείνει, δεν είναι παρά κάποια ψήγματα χαμένων αναμνήσεων που προσπαθώ απελπισμένα να ξαναστήσω μέσα στο κεφάλι μου.

Η λέξη φυσιολογικό δεν σημαίνει τίποτα. Είναι μια νεφέλη που στερείται νοήματος. Μία φενάκη. Παρ’ όλα αυτά, εγώ έμαθα να βάζω μια μάσκα πάνω από τη διαφορετικότητά μου. Προσποίηση; Εξαπάτηση; Όχι. Επιβίωση».

-Higashida, N. (2014). Γιατί χοροπηδώ (Μ. Γκανά, Μτφρ.). Αθήνα, Μεταίχμιο

-Μελετοπούλου, Λ. & Κουμπάς Μ. (2021). Ράντισε μου τη σιωπή με ήχο, Αθήνα, Θύρα

-Horiot H. (2018). Ο Αυτοκράτορας είμαι εγώ (Ειρ. Κωστούλα-Αργυρού, Μτφρ.). Ρέθυμνο, Στίξις